درک تفاوت میان مدت قرارداد و مدت تعهد در تنظیم قراردادها، نقشی حیاتی در پیشگیری از سوءاستفاده‌های حقوقی دارد. این دو مفهوم حقوقی اگر به درستی تشخیص داده نشوند، می‌تواند منجر به اختلافات شود.

به گزارش خبرگزاری مهر، عبارت «مدت قرارداد» در بسیاری از قراردادها ذکر می‌شود. این عبارت در بسیاری موارد با اصطلاح حقوقی «مدت تعهد» یا اجل تعهد، اشتباه گرفته می‌شود که می‌تواند تبعات حقوقی داشته باشد و در مواردی موجبات سو استفاده یکی از طرفین را فراهم کند.

به همین سبب ضروری است طرفین قرارداد، علاوه بر آگاهی از اصول حاکم بر قراردادها و شرایط تنظیم یک قرارداد خوب و استفاده از راهکارهای پیشگیری از نقض تعهدات در قراردادها، تفاوت مدت قرارداد و مدت تعهد در قرارداد را مورد توجه قرار دهند و با اطلاع از تفاوت این دو موضوع نسبت به تنظیم یک قرارداد اقدام کنند.

مدت قرارداد

منظور از مدت قرارداد، تعیین سقف زمانی برای اتمام اعتبار و بقای قرارداد است. دوره زمانی مشخصی که پس از اتمام و انقضای مدت آن، قرارداد از بین می‌رود و از درجه اعتبار ساقط و آن قرارداد منفسخ و منحل می‌شود.

در برخی قراردادها مانند: عقد اجاره، عقد مزارعه و … تعیین مدت قرارداد، شرط صحت قرارداد است.

طبق ماده ۵۱۸ قانون مدنی، مُزارعه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین زمینی را برای مدت معیّنی به طرف دیگر می‌دهد که آن را زراعت کرده و حاصل را تقسیم کنند.

همچنین طبق ماده ۴۶۸ قانون مدنی در اجاره اشیا مدت اجاره باید معین شود والّا اجاره باطل است.

اما در برخی دیگر از قراردادها مانند عقد وکالت، عقد مضاربه، سرمایه‌گذاری و شراکت، تعیین مدت شرط صحت نیست اما بهتر است تاریخ اتمام مدت قرارداد ذکر شود.

مثلاً در عقد اجاره معمولاً بعد از پایان یکسال، قرارداد پایان می‌یابد و مستأجر باید ملک را تخلیه کند یا در عقد وکالت اگر مدت وکالت ۵ ماه باشد به محض اتمام مدت، عقد وکالت تمام می‌شود.

مدت تعهد

مدت اجرای تعهد در قرارداد به معنای تعیین زمان و سررسید ایفای تعهد شخص متعهد در قرارداد است. به عنوان مثال، مدت زمانی مشخص شده در مبایعه‌نامه فروش ملک برای تحویل و تنظیم سند رسمی، تعیین مدت زمان تعهد فروشنده به تحویل کالا در که قرارداد تحت عباراتی مانند: فروشنده متعهد می‌شود ظرف دو ماه کالا را به خریدار تحویل دهد، ذکر می‌شود، و مواردی از این قبیل به عنوان مدت تعهد در قرارداد در نظر گرفته می‌شود.

در این حالت خود قرارداد مدتی ندارد بلکه تعهدات مندرج در آن مدت دارد. در نتیجه با انقضای مدت تعهد و سررسید تعهد نه تنها تعهدات شخص متعهد منحل و بی‌اعتبار نمی‌شود بلکه طرف متعهد ملزم به ایفای تعهدات و پرداخت خسارت تأخیر در انجام تعهد نیز می‌شود.

آثار حقوقی تشخیص تفاوت مدت تعهد و زمان قرارداد

اهمیت شناخت تفاوت این دو موضوع، زمانی مشخص می‌شود که در برخی قراردادها، تفاوت این دو عبارت مشخص نشده و به جای مدت تعهد، از عبارت مدت قرارداد استفاده می‌شود در حالی که منظور همان مدت تعهد است.

به عنوان مثال در قرارداد مشارکت در ساخت، مدت زمان سازنده برای تکمیل ساختمان، مدت تعهد سازنده است نه مدت قرارداد که در نتیجه اشتباه در تشخیص مدت قرارداد و مدت تعهد در قرارداد و عدم اطلاع و توجه به آن در زمان تنظیم قرارداد، ممکن است، طرف متعهد از این موضوع سوءاستفاده کند و با اتمام مدت قرارداد (که در واقع همان مدت تعهدات وی است) مدعی انحلال و انفساخ قرارداد به واسطه اتمام مدت قرارداد، قبل از اجرای تعهد شود.