قسامه سوگندهایی هستند که در صورت عدم وجود ادله دیگر، شاکی میتواند از آن برای اثبات جنایت عمدی و یا غیرعمدی استفاده کند.
قسامه عبارتی است که تنها افراد کمی با آن آشنا هستند. در حقیقت قسامه را میتوان یکی از روشهای اثبات جنایت در قوانین جزایی دانست که دارای شرایط و آثار مختص خود است. شاید در نگاه اول فکر کنید تنها استفاده از قسامه میتواند برای اثبات جنایت کافی باشد، اما استفاده از آن تنها در صورتی ممکن است که علم قاضی، اقرار و حتی قرائن موجود در دست نباشند.
قسامه چه زمانی کاربرد دارد؟
با توجه به ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی، برای اثبات جرم میتوانید از روشهایی مانند اقرار، شهادت، قسامه و سوگند استفاده کنید. همچنین علم قاضی نیز یکی از ادله اثبات جنایت صورت گرفته میباشد. با توجه به ماده ۳۱۳ از قانون مجازات اسلامی، قسامه سوگندهایی هستند که در صورت عدم وجود ادله دیگر، شاکی میتواند از آن برای اثبات جنایت عمدی و یا غیرعمدی استفاده کند.
علاوه بر این، میتوانید از قسامه برای اثبات خصوصیت کیفیت انجام اصل جنایت استفاده کنید. به عنوان مثال میتوانید با استفاده از آن عمدی و یا غیرعمدی بودن جنایت را مشخص کرد. به طور خلاصه میتوان گفت از این روش برای اثبات جنایت، اثبات عدم جنایت و اثبات خصوصیت آن استفاده میشود. از قسامه تنها برای اثبات جنایت استفاده میشود و هیچ کاربردی در جرایم حدی و تعزیری ندارد.
میتوان با استفاده از قسامه هرگونه جنایت نفس عمدی و غیرعمدی مانند ایجاد ضرب و آسیب به هر یک از اعضای بدن را ثابت نمود. همچنین کبودی و سیاه شدگی نیز با استفاده از آن قابل اثبات میباشند. با توجه به ماده ۴۵۶ قانون مجازات اسلامی، اگر رخداد جنایت بر هر یک از اعضای بدن از طریق قسامه ثابت گردد، فرد باید دیه آن را پرداخت کند.
قسامه در قانون مجازات جدید
با توجه به قوانین جدید مجازات اسلامی، از قسامه تنها در صورت وجود لوث میتوان استفاده کرد. با توجه به ماده ۳۱۴، لوث تمامی قرائن و شواهدی هستند که قاضی با استفاده از آن فرد را به ارتکاب جرم متهم کرده و یا از آن مبرا میسازد.
با توجه به ماده ۳۱۵ قانون مجازات اسلامی نیز در صورت عدم وجود قرائن و شواهد موجود نسبت به ارتکاب و یا عدم ارتکاب جرم، فرد میتواند تنها با ادای یک سوگند از آن مبرا شود.
با توجه به ماده ۳۲۱ قانون مجازات اسلامی، اگر، ولی دم فوت کرده باشد، هر یک از وارثان فرد متوفی میتوانند بدون نیاز به توافق دیگر ورثه ها، نسبت به مطالبه قسام اقدام کنند. در این مورد نیازی به تمامی ورثهها برای حضور در دادگاه و تقاضای اقامه قسامه نیست.
با توجه به ماده ۳۲۷ قانون مجازات اسلامی، در صورت وجود لوث و اثبات ارتکاب جرم از طریق آن، تنها با یک قسامه از سوی اولیای دم میتوان ارتکاب جرم را ثابت کرد. اگر تعداد شکایت زیاد باشد، تنها با یک قسامه میتوان تمامی آنها را اثبات کرد.