ترامادول يك داروي مسكن شبه مورفيني است كه براي تسكين دردهاي متوسط و يا شديد تجويز مي شود. خاصيت تسكين درد ترامادول 10 برابر ضعيف تر از مورفين است. اين دارو در كبد متابوليزه شده نسبت به ماده اوليه خاصيت چسبندگي بيشتري به گيرنده هاي مورفيني در بدن دارد به همين دليل است كه مصرف ترامادول در برخي افراد علائم مشابه مصرف مواد مخدر ايجاد مي كند. ترامادول حالت سرخوشي (نشئگي) مانند مورفين ايجاد مي كند وليكن برعكس مصرف ترياك به جاي آنكه فرد كسل و تخدير شود فرد را فعال تر مي كند.
مصرف ترامادول موجب وابستگي رواني و جسمي شبيه اعتياد به ترياك مي شود و مصرف طولاني مدت و بدون وقفه آن باعث مقاومت بدني فرد شده و فرد باید براي ايجاد علايم سرخوشي، مصرف آن را افزايش دهد. به همين دلیل قطع ناگهاني ترامادول علايم اضطراب، تعريق، بي خوابي، تهوع و لرز، اسهال، درد عضلاني، ترس و بي قراري، گرگرفتگي و ... را ايجاد مي كند.
متأسفانه در چند سال اخير شاهد مصرف خودسرانه اين دارو در جوانان بالاخص در دانشجويان هستيم. از طرف ديگر برخي افراد اين دارو را براي رفع مشكلات جنسي به خصوص زود انزالي مصرف مي كنند در حالي كه به اثرات اعتيادآور آن توجهي ندارند. عوارض جانبي ديگر مصرف ترامادول مانند داروهاي شبه ترياكي است كه مي توان از جمله آن به حالت تهوع، سرگيجه، خواب آلودگي، يبوست، افت فشار خون، تعريق و خارش اشاره کرد. علائم جسمي ترك ترامادول به علت خاصيت جلوگيري از بازجذب سروتونين و نورآدرنالين، شديدتر از علائم ترك مخدرهايي مانند ترياك است. حتي بعد از قطع مصرف كوتاه مدت ترامادول نيز علائمي مانند بي خوابي، سندرم پاي بي قرار و افسردگي بروز مي كند.
تشنج يكي از عوارض خطرناك سوء مصرف ترامادول مي باشد كه در افراد داراي بيماري صرع، مشكلات مغزي و معتادان به الكل بيشتر ديده مي شود. مصرف بالاي 400 ميلي گرم (4 قرص 100 ميلي گرمي) اين دارو در افراد عادي مي تواند منجر به بروز تشنج شود و مصرف بالاتر آن خطر مرگ را به دنبال دارد.
برخي افراد معتاد به مواد مخدر مانند ترياك و شيره به اشتباه براي ترك ماده مخدر خود به صورت خودسرانه از اين دارو استفاده مي كنند كه در طولاني مدت نه تنها به ترك ماده مخدر نمي انجامد بلكه فرد به داروي ترامادول نيز معتاد مي شود. همچنين آزمايش هاي صورت گرفته بر روي داروهاي ترك اعتياد ماهواره اي و گياهي عرضه شده در عطاري ها نشان مي دهد كه ماده اصلي موجود در اين داروهاي به اصطلاح گياهي، ترامادول مي باشد و فرد پس از مصرف چند روز به اين داروها اعتياد پيدا مي كند.
نكته مهم اينكه قطع يك باره ترامادول مي تواند منجر به بروز تشنج در فرد مصرف كننده شود لذا درمان سوءمصرف ترامادول باید زير نظر پزشك و در مراكز درمان سوء مصرف مواد صورت گيرد.