موسسه حقوقی متین
1403/01/09
عنوان : آیا می دانید تأمین دلیل چیست؟

 هر ادعایی با دلیل اثبات می شود. چنانچه ادعایی فاقد دلیل باشد به نتیجه نمی رسد و چون ممکن است بین طرح دعوی تا تشکیل جلسه دادگاه و رسیدگی به دلایل فاصله زمانی ایجاد شود (و این فاصله زمانی موجب از بین رفتن ادله شود)، بنابراین اشخاص ذینفع باید دلایل خود را حفظ کنند تا در وقت ضروری بتوانند از آن بهره برداری لازم را نمایند.به طور مثال : شخص (الف) قرارداد کتبی با شخص(ب) می بندد که خانه ای را با مشخصات معینی ظرف یک سال برای او بسازد و تحویل دهد. بابت هر روز تأخیر در تحویل نیز مبلغی به عنوان "دیرکرد تحویل" تعیین می کنند.حال چنانچه (ب) به تعهدات خود در موعد معین عمل نکند و (الف) مصمم باشد قرار داد خود را در این مرحله متوقف و ادامه کار را خود به عهده بگیرد تا در فرصت مقتضی علیه (ب) طرح دعوی نماید مجبور است کارهای انجام شده از طرف (ب) را حفظ و صورت برداری کند و سپس به ادامه کار بپردازد، لذا به دادگاه مراجعه و تقاضای تأمین دلیل می کند.مثال2: شهادت شهود در "اثبات ادعایی" ضروری است. از طرف دیگر شهود تصمیم به مهاجرت دائمی به کشور دیگر را دارند و بنابراین دسترسی به آنها ممکن نیست. لذا با تقاضای تأمین دلیل از دادگاه، شهادت شهود اخذ و در طرح دعوی اصلی مورد استفاده متقاضی قرار می گیرد.از مثال های فوق می توان نتیجه گرفت که تأمین دلیل در واقع ثبت و حفظ رسمی مدارک و اسناد برای استفاده بعدی از آنهاست.

 وظایف عضو مجری قرار

معمولاً دادگاه ها اجرای قرار تأمین دلیل را به عهده مدیران دفاتر خود واگذار می کنند مگر آنکه تنها دلیل در دعوی مطروحه "تأمین دلیل" باشد. در این صورت شخص قاضی اجرای قرار را به عهده می گیرد یا اجرای آن را به عهده کسی که مورد اطمینان اوست واگذار می کند.عضو مجری قرار موظف است فقط آنچه را که مورد نظر متقاضی است صورت برداری کند نه بیشتر و نه کمتر. مثلاً اگر موضوع اجرای قرار "تحقیق از شهود در یک موضوع خاص" باشد، حق ندارد در خصوص مسائل دیگر از شهود تحقیق نمیاید یا اگر موضوع اجرای قرار "صورت برداری از اسناد معینی" باشد، حق ندارد علاوه بر آن اسناد از سندهای دیگری که مورد تقاضا نمی باشند صورت برداری کند.گاهی ممکن است تقاضای تأمین دلیل همزمان برای چند دلیل باشد، مثلاً تصادفی واقع و خسارتی به اتومبیل وارد شده است. در این مورد متقاضی می تواند از دادگاه تقاضای تأمین دلیل برای "شهادت شهود"، "معاینه محل" و "جلب نظر کارشناس" نماید.تأمین دلیل باید به صورتی انجام پذیرد که اگر صحنه تصادف به هم خورده و قرار باشد همان صحنه بازآفرینی (بازسازی) شود، با توجه به مندرجات موجود در ورقه، تأمین دلیل امکان پذیر باشد.


چگونگی اجرای قرار تأمین دلیل

در تأمین دلیل از اسناد، از آن قسمتی که مورد درخواست متقاضی است فتوکپی یا رونوشت تهیه و برابر با اصل می شود.ممکن است ارائه قسمتی از اسناد یا همه آن به دادگاه (به لحاظ اینکه خلاف نظم یا عفت عمومی یا اصولاً مخالف مصالح جامعه و طرفین دعوا است)، ممکن نباشد که در این صورت عضو مجری قرار با حضور طرفین، آن قسمت را که لازم و راجع به مورد اختلاف است خارج می نماید.

 نحوه رسیدگی به قرار تأمین دلیل

وقتی متقاضی درخواست تأمین دلیل می دهد، دادگاه مراتب را به طرف مقابل او اعلام می کند. چنانچه طرف مقابل در روز مقرر در جلسه حاضر نشود، عدم حضور او مانع از اجرای قرار نیست. حتی چنانچه اجرای قرار فوریت داشته باشد، دادگاه می تواند بدون احضار خوانده اجرای قرار را به انجام رساند.

در صورتی که متقاضی قرار تأمین دلیل طرف مقابل (خوانده) را نشناسد تا به دادگاه معرفی کند، بدون معرفی خوانده نیز این تقاضا از او پذیرفته می شود.

همانطور که گفته شد، تأمین دلیل برای حفظ و صورت برداری از ادله می باشد و اینکه تا چه حدی می توان به عنوان یک دلیل محکم در دادگاه از آن استفاده نمود، بستگی به نظر قاضی دارد زیرا تعیین درجه ارزش برای قرار تأمین دلیل با قاضی رسیدگی کننده است.

درخواست تأمین دلیل می تواند کتبی یا شفاهی باشد ولی عرفاً در دادگاه این تقاضا به صورت کتبی پذیرفته می شود. در هر صورت درخواست باید حاوی مطالب زیر باشد:

1-    مشخصات درخواست کننده و طرف مقابل (در صورتی که متقاضی طرف مقابل را بشناسد)

2-    موضوع دعوایی که برای اثبات آن تقاضای تأمین دلیل می شود.

3-    بیان اوضاع و احوالی که موجب این درخواست شده است.

تقاضای تأمین دلیل را می توان قبل از طرح دعوی اصلی یا حین رسیدگی به آن مطرح نمود. این تقاضا غیرمالی می باشد.

 

print